Voor veel mensen met ADHD Kenmerken kan organiseren een probleem zijn waardoor met tijdsdruk te maken krijgen, te laat komen, dingen kwijt raken en zo meer.
Ook voor mensen met autisme is organiseren wel eens lastig. Als je autisme kenmerken hebt, kan het hebben van een overzicht over werk of huishouden een probleem zijn. Je hebt het dan vaak nodig dat iemand je bijstaat met het zien van verbanden tussen onderdelen in je leven, zoals werk, kinderen of klusjes. Zicht houden op de voortgang in het uitvoeren van stappenplannen kan ook ondersteuning vragen.
Deskundige Sandra Kooij wijst op het belang van een agenda en horloge. Veel mensen met AD(H)D hebben geen horloge en gebruiken geen agenda. Een horloge herinnert je aan de tijd en met een agenda kun je een planning maken. Structuur lijkt voor mensen met ADHD volgens een aantal van hen niet te werken, maar een zekere mate van routine en ritme is wel handig om het beste uit jezelf te halen. Ons brein heeft namelijk structuur nodig om goed te functioneren wat resulteert in meer welzijn.
December en januari is een goede maanden om je dagelijkse routine en afspraken, hobby’ s weer een op een rij te zetten en te kijken of je een betere balans tussen werk en privé kunt realiseren. Wil je een schoon huis, een kantoor waar het prettig werken is? Lees dan verder.
Judith Kolberg een “goeroe” op het gebied van ADHD en organizen presenteert een handig overzicht van de gebieden waar organiseren speelt met handige tips.
Agendatips
Het is volgens Kooij belangrijk om een agenda te hebben waarmee je op 2 pagina’ s een hele week kunt overzien en waarbij je onderaan de pagina notities kunt plaatsen.
- De agenda moet op een vaste plek liggen bijv. op je bureau naast je mobiele telefoon en je sleutels
- Ter aanvulling op je agenda kun je een prikbord gebruiken op een plek waar je regelmatig komt zoals de keuken of de wc.
- Plan eerst de vaste afspraken in je agenda , zo krijg je een overzicht en zie je hoeveel tijd je nog over hebt tussen de bedrijven door.
Andere Organize basisprincipes
Judith Kolberg schreef een artikel wat 12.500 keer gedeeld werd op Facebook. Allereerst het grotere plaatje. Waarom we vaak niet slagen orde te scheppen in de chaos is volgens haar het gevolg van perfectionisme. We maken ons zorgen over waarom het niet lukt om alles volmaakt op orde te krijgen. Het leven is echter te grillig om dit na te streven. Wat vandaag werkt hoeft ,morgen niet meer zo te zijn. Wees je ervan bewust dat kleine veranderingen voor veel tevredenheid kunnen zorgen.
- Belangrijk is een tijdlimiet stellen aan het nemen van een beslissing .
Neem je voor de beslissing te nemen uiterlijk vrijdag of uiterlijk over 2 weken en houd je aan die limiet.
- Voorkom de neiging om te veel te beloven en overspoeld te raken. Als je een nieuwe verplichting wilt aangaan, schrap dan een oude. Wil je bijv. vrijwilliger worden voor een sponsorproject , schrap dan je rol als buurtvrijwilliger
- Houd je dagelijks to do lijst kort met maximaal 5 klussen. Met grote letters schrijf je die op een blaadje. Aanvullende to do ‘s schrijf je op de achterkant ervan. Als je de to do’ s afgevinkt hebt , kun je de achterkant gebruiken voor de volgende to do lijst.
- Vermijd hyperfocussen door een kookwekker te gebruiken tijdens een klus
- Schakel een” body double” , een maatje, in voor een lastige klus zoals het invullen van een sollicitatieformulier.
Daarnaast schrijft ze nog over drie deelgebieden
Persoonlijke zorg,
Spullen en financiën ordenen en
Dagelijkse routine
Het voert te ver hier nu nader op in te gaan. Een belangrijke tip wil ik je niet onthouden. Houd bij het maken van schema’s rekening met je behoefte aan het deelnemen aan sociale activiteiten. Het ontmoeten van nieuwe mensen, het bijhouden van vriendschappen kan automatisch meegenomen worden. Begin een eetclub, volg een serie lezingen etc.
Katy Rollins, ondernemer en moeder, heeft samen met een therapeut uitgezocht waarom ze klussen uitstelt , ze is nu veel effectiever. Als ze start met een klus heeft ze angst te falen bijv. Dit kan te maken met ADHD kenmerken, maar in haar situatie was het een angststoornis die een blokkade vormde. Door de redenen van het uitstellen op een rij te krijgen kon ze samen met een haar therapeut een actieplan maken.
Het hoeft dus niet perfect , we kunnen kijken hoe we ons leven op orde kunnen krijgen op een manier die werkt en die rust en regelmaat geeft. Niet iedereen zal een therapeut nodig hebben , een maat je of eventueel een coach kan ook werken. Sommigen doen een groepscursus, omdat ze het prettig vinden ervaringen met anderen te delen.
Ik wil uitgebreider ingaan om de 3 deelgebieden die organizer Judith Kolberg noemt:persoonlijke zorg, spullen en financiën ordenen en dagelijkse routine
Alvorens hier op in te gaan heb ik nog een paar slimme, algemene tips van Doriene van Luttervelt die een leuk artikel schreef voor ADHD magazine waarbij ik 2 van haar adviezen met je deel.
Zij heeft ADHD en is desalniettemin organizer. Opmerkelijk, maar er zijn ook coaches die zelf ADHD hebben en ADHD-ers begeleiden, dus so what? Zij schreef het artikel “een ADHD-er als personal organizer kan dat?”Voor zij coach werd, werkte ze als secretaresse en als management assistent. Haar worstelingen met het werk bleken uiteindelijk met ADHD te maken te hebben. Haar belangrijkste tip is : doe wat betreft organizen wat bij je past en waar jij je goed bij voelt en je zult dan in staat zijn hele mooie dingen te doen.
-Wat is ècht belangrijk voor jou
Focus op die dingen in plaats op alles wat je leuk lijkt. Het kan snel teveel worden waardoor je overzicht verlies. Gewoon wat langer nadenken wat wil ik echt? En doe dat met passie.
-Stel prioriteiten , wat moet er echt vandaag af, Doriene heeft 3 bakjes op haar bureau : vandaag , morgen en overmorgen. Probeer het eens uit.
Terug naar de tips van Judith Kolberg. Zij onderscheidt 3 niveaus van organiseren. Te beginnen met:
- Persoonlijke zorg
- Zorg ervoor dat je een kleurige portemonnee hebt, die kun je makkelijker terugvinden dan een bruine of een zwarte .
- Als je medicatie gebruikt zorg er dan voor dat je extra medicijnen bij de hand hebt. Noteer in je agenda wanneer je nieuwe nodig hebt een week voordat die op is.
- Support. Sluit je aan bij een ondersteuningsgroep van mensen met ADHD kenmerken. Je kunt elkaar emotioneel ondersteunen bijv. als je een lastige klus wilt klaren.
- Koop ervaringen in plaats van spullen. Er is niks mis met iets leuks voor jezelf kopen als beloning voor een prestatie. Maar bedenk wel dat nieuwe dingen kopen kan bijdragen aan het vermeerderen van rommel in je huis. In plaats daarvan kun je i.p.v. spullen ervaringen kopen, zoals een massage of een avondje uit met vrienden
- Rommel onder controle houden
- Maak je niet langer druk over onbelangrijke objecten zoals wenskaarten die je ontvangen hebt , CD’ s en cassettes die je nog wilt uitzoeken, maak er een speciale rijpingsbak voor. Zodra deze bak of la vol is sorteer hem en gooi je weg wat je niet gebruikt.
- Laat ongelezen magazines zich niet opstapelen. Is de mand of houder vol , gooi dan weg wat je niet meer gaat lezen of geef ze weg aan een instelling.
- Overlast van financiële zaken en de verantwoording hiervan, dit kan j ondernemers spelen. Der verantwoording kun je 1 x per maand doen, is dat niet echt nodig kies dan voor 1 x per kwartaal/halfjaar in overleg met je boekhouder.
- Dagelijkse routine
- Maak gebruik van verloren momenten als je moet wachten op een klus, bijv. als je je droogmachine aanzet kun je was sorteren of kleding verzamelen voor de stomerij. In 1 minuut kun je planten water geven of post sorteren. in 5 minuten kun je afwas machine leegruimen of een mail schrijven.
- Maak een lanceerplek bij de voordeur. Daar staan zaken die het gezin zo kan meenemen voor die dag. Rugzakjes voor school, aktetassen, sleutels, sjaals , paraplu’s etc. de lanceerplek kan haken hebben, knijpers of bakken zodat spullen makkelijk gevonden en meegenomen kunnen worden.
- Maak je zakken leeg elk avond zodat bonnen bewaard blijven in een la en het te veel aan wisselgeld in een pot. Aan het eind van de maand heb je dan mogelijk 10 euro over, een beloning voor het vrij houden van je zakken van rommel.
- Sorteer je kleding in complete outfits. Belangrijk als je representatief gekleed moet gaan. Je hebt dan stevige kleding hangers nodig. Zowel voor mannen als vrouwen aan handig zodat je eerder de deur uit kun zijn ‘s morgens en er is minder verwarring.
De meeste tips zijn handig voor mensen met ADHD , maar ook voor hen die autisme kenmerken hebben. Soms moeten bij de tweede groep nieuwe vaardigheden aangeleerd worden.
Al met al een reeks tips en stappen waarmee je je leven enigszins overzichtelijk kunt houden zodat het beste in jezelf tot zijn recht kan komen.
Meer weten? Bel 06-38017652
drs. Peter Paul Both
BreinVitaal Psychologen
info@breinvitaal.nl
Bronnen
Kolberg, J. 33 tips to get organized with adult ADHD, additude.com
Kooij,S. ADHD diagnostiek en behandeling. Pearson 2010
Rollins, K. Executive function, the problem with planning ahead. additude.com
Schuurman, C. Cognitieve gedragstherapie bij autisme. Hogrefe 2010