Het belang van bewegen voor je conditie en je geestelijk welzijn is algemeen erkend.Het kan ingezet worden naast cognitieve gedragstherapie of neurofeedback door een psycholoog. Bij onze praktijk in Nijmegen kijken we naar leefstijl en beweging.
Sportief bewegen kan ook gewoon gezellig en leuk zijn. Maar wat betekent het voor mensen met ADHD of autisme kenmerken. Heeft het effect op medicatiegebruik? Is hier onderzoek naar gedaan? Zijn er tips te geven over succes met sportief bewegen ?
Voor mensen met AD(H)D zijn er drempels, een wat houterige manier van bewegen komt bij hen nogal eens voor. Voor mensen met autisme kan dit ook een rol spelen , hoge prikkelgevoeligheid ( vooral bij groepssport), te letterlijk opvatten van instructies op het sportveld kunnen ook een blokkade vormen.
1. AD(H)D en bewegen
Er zijn aanwijzingen dat sportief bewegen een effect heeft op leerprestaties en medicijngebruik. Aan de Vrije Universiteit loopt een meerjarig onderzoek Hersengymnastiek met als vraag: zijn neuro feedback en sport even effectief als optimaal vastgestelde medicatie in het verminderen van ADHD symptomen , conclusies zijn er voorlopig nog niet. Het doel van de vraag is om kennis te vergroten over de effectiviteit van alternatieven voor medicatie. Voor 70 procent van de kinderen pakt medicatie goed uit, maar voor 30 procent niet. Bovendien is er het probleem van therapietrouw, weinig mensen lukt het om op de goede tijd de juiste dosis te nemen. Er is weinig onderzoek verricht, het onderzoek dat beschikbaar is, is vaak uitgevoerd met kleine aantallen deelnemers. De geneesmiddelenindustrie subsidieert farmaceutisch onderzoek, alternatieve oplossingen zijn voor weinig partijen, m.u.v. universiteiten of patiëntenverenigingen, interessant. Recent is er een goed onderbouwd artikel verschenen met onderzoeksresultaten naar ADD/ADHD.
In 2013 is er een door de Universiteit van Illinois studie gedaan onder school kinderen van 8-10 jaar oud. 40 Kinderen werden willekeurig ingedeeld in een groep die een lichamelijke oefening , met een tredmolen, deed gedurende 20 minuten of in een groep die ging lezen. Na de oefening kregen de kinderen vragen voorgelegd op het gebied van aandacht, lezen en rekenvaardigheden en ze kregen een EEG onderzoek. De kinderen in de beweeggroep hadden betere testscores dan die in de leesgroep. Kinderen met ADHD kenmerken binnen de beweeggroep deden het beter dan andere kinderen op het gebied van zelfcorrectie.
Er zijn oefenprogramma’s voor scholen zoals ABC for Fitness . In 2010 bleek uit een vergelijking van 3 basisscholen. Scholen die een beweegprogramma hadden, deden het beter wat betreft medicatie.
Basisscholen, scholen die een beweegprogramma hadden bleken een afname van 33 % in medicatiehoeveelheid te hebben in een schooljaar waar de scholen zonder programma een afname van 7 % noteerden. ***
Dr. John Ratey van hoogleraar Harvard Medical School en psychiater meldt dat hij bij medicatie gebruik altijd lichamelijke oefeningen adviseert, omdat hij dan lagere doses kan voorschrijven.
Volgens psycholoog dr. Carol Brady doen kinderen met ADHD die sporten het beter op school, ze gaan beter met hun tijd om en sluiten makkelijker vriendschappen. Zowel groeps- als individuele sporten komen in aanmerking.
Meer praktische info en tips rondom sporten kun je vinden in mijn e-book.
2. Autisme en bewegen
Er is onderzoek gedaan naar autisme en beweging, er zijn positieve effecten op motorisch en sociaal functioneren. Ook zijn er tips vanuit de praktijk .
Het Donders instituut in Nijmegen deed in 2011 een metastudie naar 16 onderzoeken (totaal 133 personen) over de relatie tussen sport en autisme bij kinderen en volwassenen. Deelnemers kregen gestructureerd groeps- en individuele bewegingsactiviteiten aangeboden . Er bleek significante vooruitgang te zijn op sociaal en motorisch terrein, zowel kinderen als volwassenen profiteren echter meer als het om individueel oefeningen gaat . Effecten op communicatiegedrag verdienen nader onderzoek. De enige kanttekening hierbij: het gaat om kleine aantallen personen .
Zijn er nog praktische tips te geven?
Er zijn drempels, maar die kunnen veelal overwonnen worden.
Elise Haarman schreef het boek “Game.over? Start opnieuw”, een boek met verhalen van kinderen met een vorm van autisme die spannende, grappige en soms ook vervelende dingen tegenkomen. Maar ze ontdekken dat bijna overal een oplossing voor te vinden is. Bijv. hoe overleef je de kleedkamer? Handballer Luuk geeft survivaltips.
Wie het YouTube filmpje over het boek bekijkt krijgt al vast een aantal tips.
- Zorg voor een vaste plek in de kleedkamer
- Vertel je trainer over je autisme kenmerken en vraag of hij er rekening mee wil houden
- Als je een wedstrijd verloren hebt, blijf dan niet hangen bij de plek. Neem afstand, zoek afleiding.
- Hoe vraag ik om hulp tijdens een wedstrijd , spreek een teken af met de trainer, dat je een time out wilt.
- Zoek een afkoelplek als je overprikkeld raakt bijv. de kleedkamer
Conclusie: al met al bieden de onderzoeken en praktijkervaringen hoop, al is nog meer research nodig.
Peter Paul Both, BreinVitaal Psychologenpraktijk
Tel. 06-38017652
info@breinvitaal.nl
***Noot. In de Verenigde Staten is niet minder dan 11% van de kinderen gediagnosticeerd met AD(H)D. 6,1 % van alle kinderen gebruikt ADHD medicatie (cijfers uit 2011).